Zasiłek pogrzebowy

W przypadku śmierci bliskiej osoby, oprócz ogromnego smutku i żalu, rodzina zmarłego musi zmierzyć się z koniecznością zorganizowania pogrzebu. W tak trudnym czasie warto wiedzieć, że istnieje pomoc ze strony państwa w postaci zasiłku pogrzebowego. W Polsce zasiłek ten można otrzymać zarówno od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), jak i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy zasiłek pogrzebowy należy się każdemu. W dużej mierze zależy to od spełnienia określonych warunków, które precyzują, w jakich okolicznościach można go otrzymać.

Zasiłek pogrzebowy ZUS

Zasiłek pogrzebowy ZUS przysługuje w przypadku śmierci osoby ubezpieczonej lub osoby mającej prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ile wynosił zasiłek pogrzebowy? Kwota ta jest stała, czyli 4 000 zł. Aby ubiegać się o jego wypłatę, należy złożyć odpowiedni wniosek w terminie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, na którą przypadało ubezpieczenie.

Komu należy się zasiłek pogrzebowy z ZUS-u?

Oddziały ZUS są uprawnione do wypłacenia zasiłków pogrzebowych, które przysługują w razie śmierci osoby ubezpieczonej w ZUS, osoby pobierającej emeryturę lub rentę, a także osoby niemającej przyznanej emerytury, ale w dniu śmierci spełniała warunki do jej uzyskania.
Jeśli chodzi o to, komu należy się zasiłek pogrzebowy, to przepisy jasno wskazują, że nie tylko bezpośredni ubezpieczeni mogą otrzymać świadczenie. Może on bowiem zostać wypłacony, nawet jeśli sam zmarły nie był ubezpieczony – w takim przypadku otrzymuje go ubezpieczony członek rodziny, który pokrył koszty pogrzebu. Wszystkie regulacje prawne zostały opisane w Ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Warto nadmienić, że w świetle prawa członkami rodziny są:

• małżonek (wdowa i wdowiec),
• rodzice (ojczym, macocha, osoby przysposabiające),
• dzieci własne (dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione),
• dzieci, które zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości (również jako rodzina zastępcza),
• wnuki i rodzeństwo.

Zasiłek pogrzebowy może zostać przyznany domowi opieki społecznej, gminie, powiatowi, osobie prywatnej, pracodawcy, jeśli zajęli się organizacją pogrzebu i odpowiednio udokumentowali poniesione koszty. Gdy wydatki przypadły na więcej niż jedną osobę (lub podmiot), zasiłek pogrzebowy jest dzielony wprost proporcjonalnie do wydatków każdej osoby (lub podmiotu).

Aby otrzymać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć:

• wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS-Z12),
• skrócony odpis aktu zgonu (oryginał),
• dokumenty potwierdzające koszty poniesione przy organizacji pochówku (rachunki),
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo (np. dowód osobisty lub skrócony odpis aktu stanu cywilnego).

Należy również pamiętać, że przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku wygasa w przypadku niezgłoszenia wniosku o jego wypłacenie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby.

Zasiłek pogrzebowy KRUS

Jeśli zmarła osoba była rolnikiem lub członkiem jego rodziny objętym ubezpieczeniem społecznym rolników, zasiłek pogrzebowy można otrzymać od KRUS. Warunkiem jest, aby zmarły był ubezpieczony przez co najmniej 30 dni przed dniem śmierci. Wysokość zasiłku pogrzebowego od KRUS jest równa trzykrotności kwoty bazowej obowiązującej w dniu śmierci osoby ubezpieczonej. Kwota ta jest corocznie indeksowana przez Radę Ministrów.

Warto również dodać, że wiele osób, jeśli chodzi o zasiłek pogrzebowy, zastanawia się, dla kogo dokładnie jest on przeznaczony w systemie KRUS. Podobnie jak w przypadku ZUS, prawo do otrzymania świadczenia przysługuje osobie, która faktycznie poniosła koszty pogrzebu – może to być członek rodziny, ale także inna osoba lub instytucja.

Wniosek o jego wypłaty należy złożyć w oddziale KRUS właściwym dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Termin na złożenie wniosku wynosi 12 miesięcy od dnia śmierci osoby ubezpieczonej. Wymagane dokumenty to m.in. akt zgonu, rachunki potwierdzające poniesione koszty pogrzebu oraz oświadczenie o poniesieniu tych kosztów.

Pozostałe informacje na temat zasiłku pogrzebowego

Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem jednorazowym i nie podlega opodatkowaniu. Oznacza to, że nie trzeba płacić z tego tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Ponadto zasiłek ten nie jest doliczany do dochodów przy ustalaniu prawa do innych świadczeń, takich jak np. zasiłek rodzinny czy świadczenie pielęgnacyjne.

W przypadku gdy koszty pogrzebu są niższe niż przysługujący zasiłek, wypłacana jest kwota równa poniesionym kosztom. Jeśli natomiast koszty te są wyższe niż przysługujący zasiłek, rodzina może ubiegać się o dodatkowe świadczenia, takie jak pomoc finansowa od gminy czy wsparcie ze strony organizacji pozarządowych i kościelnych.

Czy można odwołać się od decyzji o odmowie wypłaty zasiłku pogrzebowego?

Jeśli ZUS lub KRUS odmówi wypłaty zasiłku pogrzebowego, osoba zainteresowana ma prawo odwołać się od tej decyzji. Odwołanie należy złożyć na piśmie w terminie 30 dni od daty otrzymania decyzji odmownej. W przypadku ZUS dokument składa się za pośrednictwem jego oddziału, ale adresatem jest sąd rejonowy – wydział pracy i ubezpieczeń społecznych. Podobna procedura dotyczy decyzji KRUS. W odwołaniu warto wskazać powody, dla których decyzja powinna zostać zmieniona, oraz dołączyć dokumenty potwierdzające poniesione koszty pogrzebu, stopień pokrewieństwa lub inne istotne okoliczności. Pomocne mogą być rachunki, zaświadczenia z urzędu stanu cywilnego czy oświadczenia świadków.